Cuộc đời bươn chải của “Bố già Hồng Kông” Lý Gia Thành: Từ mồ côi thất học đến tỷ phủ giàu nhất châu Á

Chưa đầy 16 tuổi, ông Lý Gia Thành phải nghỉ học nhưng 18 tuổi ông đã là giám đốc nhà máy và nay trở thành tượng đài của giới kinh doanh Hồng Kông và châu Á.

06:38 05/11/2022

Từ cậu bé mồ côi, thất học đến ông chủ nhà máy

Sau khi gia đình di cư từ miền nam Trung Quốc trong Thế chiến II, cha ông Lý Gia Thành qua đời vì bệnh lao. Ông phải nghỉ học trước 16 tuổi để làm việc trong một nhà máy nhựa.

Trong gần 4 năm Nhật chiếm đóng Hong Kong, ông gửi 90% tiền lương cho mẹ. Ông trở thành nhân viên kinh doanh hàng đầu và thăng chức lên giám đốc nhà máy năm mới 18 tuổi. Ông làm việc chăm chỉ từ nhỏ, thường làm việc 16 giờ một ngày, bảy ngày một tuần. Thói quen này, theo lời ông, vẫn tiếp tục được duy trì ở tuổi 89.

Với tư cách là lãnh đạo và có tầm nhìn, ông mở nhà máy Cheung Kong Industries đầu tiên năm 1950, ở tuổi 22. Nhà máy sản xuất tất cả đồ nhựa, đặc biệt là hoa nhựa. Ông dự đoán nhựa sẽ trở thành ngành công nghiệp bùng nổ, và ông đã đúng.

Sau thành công của nhà máy Cheung Kong chỉ với khoảng 50.000 USD, ông sẵn sàng tìm hiểu các xu hướng công nghiệp mới nhất. “Sự tương quan giữa kiến thức và kinh doanh là chìa khóa dẫn đến thành công gần hơn bao giờ hết”, ông nói.

Mặc dù bỏ học từ nhỏ và chưa bao giờ nhận bằng đại học, Lý Gia Thành luôn là một người ham đọc và nói rằng bản thân thành công nhờ khả năng tự học. Chẳng hạn, ông ta đã tự hoàn thành sổ kế toán của Cheung Kong trong năm đầu tiên mà không có kinh nghiệm kế toán. Ông chỉ đơn giản là tự học từ giáo trình.

Trở thành tỷ phú giàu nhất châu Á nhờ triết lý kinh doanh luôn giữ chữ tín

Cùng với kiến thức và hiểu biết về các ngành công nghiệp, ông Lý coi trọng uy tín và danh tiếng như chìa khóa thành công. Trong một cuộc phỏng vấn năm 2006 với Forbes, ông nói: “Bất cứ khi nào tôi nói ‘vâng, với ai đó, thì đó là một hợp đồng”.

Năm 1956, ông từ chối một đề nghị mang lại thêm 30% lợi nhuận vì đã hứa miệng với người mua khác. Ông vẫn giữ nguyên tắc này đến nay, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc mất tiền.

Năm 1979, ông Lý thắng lớn khi mua quyền kiểm soát Hutchison Whampoa từ HSBC Holdings. Ông đã đàm phán để mua cổ phần Hutchison với giá thấp hơn một nửa giá trị và trở thành người gốc Hoa đầu tiên sở hữu một trong những công ty do Anh kiểm soát, thống trị Hong Kong kể từ những năm 1800.

Các công ty của ông kiểm soát 70% lưu lượng cảng và hầu hết tiện ích điện và viễn thông ở Hong Kong. Ông cũng sở hữu phần lớn cổ phần của Husky Energy, một công ty Canada.

Tỷ phú Lý Gia Thành thích dùng tiền để đầu tư và khá khiêm tốn về vật chất. Ông đeo chiếc đồng hồ Citizen 50 USD trong nhiều năm trước khi chuyển sang một chiếc Seiko rẻ không kém. Những năm gần đây, ông đã nâng cấp lên chiếc Citizen mới giá 400 USD.

Một trong những thương vụ thành công lớn nhất của ông là bán công ty điện thoại di động Orange cho tập đoàn Mannesmann AG (Đức) với lợi nhuận 15 tỷ USD vào năm 1999.

Ông luôn có các chiến lược để đảm bảo an toàn trước bất kỳ biến động nào của thị trường. “Tôi không quá lạc quan khi thị trường tốt, cũng không quá bi quan khi thị trường đi xuống”, ông nói.

Tỷ phú Lý Gia Thành cũng có sở thích đầu tư vào các công ty công nghệ, nhưng phải là các công ty ông thấy có sự đột phá. Hoạt động đầu tư được tiến hành thông qua Horizons Ventures, một quỹ công nghệ do người bạn lâu năm là Solina Chau điều hành.

Ông là một trong những nhà đầu tư lớn đầu tiên của Spotify và một công ty khởi nghiệp nghiên cứu thay thế trứng bằng một sản phẩm thực vật.

Không phải lúc nào việc làm ăn của ông cũng thuận buồm xuôi gió

Năm 2013, ông đối diện một cuộc đình công lớn và bị các đoàn thể phỉ báng. Trong bức ảnh, người đình công cầm mặt nạ gương mặt ông với dòng chữ ‘quái vật’ viết lên trán.

Chính trị bất ổn tại Hong Kong khiến cá nhân ông mất 3 tỷ USD trong giai đoạn tháng 7 đến tháng 8. Tuy nhiên, mất mát không ngăn được gia đình ông thực hiện các thương vụ.

CK Asset Holdings, hiện do con trai Victor điều hành, đã thâu tóm chuỗi Greene King của Anh với giá 5,6 tỷ USD vào ngày 19/8. Greene King sở hữu 2.700 quán rượu, nhà hàng và khách sạn.

Năm 2012, ông tuyên bố sẽ giao Cheung Kong cho con trai cả Victor Li, và giúp tiền cho con trai thứ hai Richard phát triển kinh doanh riêng. Đến năm 2018, ông tuyên bố sẽ nghỉ hưu để tập trung vào quỹ từ thiện của mình, mà ông đã gọi là “con trai thứ ba”.

Tỷ phú Lý Gia Thành nói rằng ông hy vọng châu Á trở nên giàu có hơn, những người khác cũng sẽ như ông mà làm từ thiện. Ông cam kết sẽ cho đi một phần ba khối tài sản trị giá 27,8 tỷ USD của mình.

Từ những “bí thuật” kinh doanh của tỷ phú Lý Gia Thành, ta rút ra 3 triết lý kinh doanh sau:

1. Tích cực biến sinh hoạt phí bình thường thành một nguồn vốn

Một người mua 50 đôi dép với giá 300.000 đồng, và bán mỗi đôi với giá 9.000 đồng ngoài sạp bán vỉa hè, tổng cộng thu về 450.000 đồng. Một người khác rất nghèo và được trợ cấp sinh hoạt hàng tháng 300.000 đồng, tất cả số tiền đó đều được dùng để mua gạo, mắm, muối.

Cùng là 300.000 đồng, 300.000 đồng phía trước đã được định giá thông qua hoạt động giao dịch và trở thành một nguồn vốn còn 300.000 phía sau không thay đổi bất cứ điều gì về giá trị, nó đơn thuần là một khoản sinh hoạt phí.

Triết lý rút ra: Ham muốn là động lực lớn nhất của cuộc đời. Chỉ những người tràn đầy khao khát làm giàu và tận hưởng niềm vui từ việc kiếm tiền trong quá trình đầu tư mới có thể biến chi phí sinh hoạt bình thường của mình thành một nguồn vốn.

Đồng thời, họ cũng có thể tích lũy được nhận thức và cách quản lý vốn. Những kinh nghiệm cùng kỹ năng về vốn này sẽ giúp họ đạt được thành công cuối cùng.

2. Những năm đầu tiên là khó khăn nhất

Thực tế, khó khăn lớn nhất với những người không có tiền đang trong quá trình làm giàu là khoảng thời gian những năm đầu tiên. Có một quy luật giàu có trong trí tuệ tài chính như thế này: Với những người làm giàu từ 2 bàn tay trắng, nếu muốn kiếm 1 tỷ đầu tiên họ sẽ cần tới 10 năm, nhưng từ 1 tỷ biến thành 100 tỷ thì chỉ cần 3 năm là đủ.

Quy luật này cho chúng ta biết vì bạn đã có nhiều kinh nghiệm và vốn khởi nghiệp rồi nên bạn giống như một xe đã chạy giờ được tăng tốc, chỉ cần đạp nhẹ ga, xe sẽ vọt nhanh. 5 năm đầu tiên có thể là khó khăn nhất và những năm tiếp theo sẽ ngày càng nhẹ nhàng và dễ dàng hơn.

Triết lý rút ra: Người không có tiền không chỉ không có vốn làm giàu mà đáng buồn hơn, họ còn không có hiểu biết về khái niệm vốn, không có kinh nghiệm và kỹ năng để quản lý số vốn đó. Nếu người không có tiền không thể biến tiền của mình trở thành một khoản vốn thì họ sẽ càng ngày càng không có tiền.

3. Khoản đầu tư giá trị nhất là đầu tư vào chính mình

Theo cách nói của một vĩ nhân, giá trị của một con người lớn hay nhỏ không dựa vào việc người đó lấy được bao nhiêu từ xã hội, mà là đóng góp được bao nhiêu cho xã hội. Tương tự như vậy, năng suất công việc không dựa vào công sức bạn bỏ ra mà dựa vào việc bạn tạo ra được bao nhiêu giá trị.

Chính vì vậy, đầu tư cơ bản nhất mà người không có tiền nên nhắm tới đầu tiên phải là đầu tư vào khả năng của chính mình.

Triết lý rút ra: Chỉ cần bạn cố gắng, năng lực làm việc càng ngày càng được nâng cao, càng ngày càng tạo ra nhiều giá trị thì thu nhập của bạn cũng theo đó mà tăng lên.