Chàng trai vừa học vừa rửa bát thuê ở Pháp, 31 tuổi trở thành giáo sư người Việt trẻ nhất Đại học Trent

18 tuổi mang theo ước nguyện trước khi mất của bố sang Pháp học chỉ với vỏn vẹn 2.500 đô tiền vay mượn, chàng trai trẻ Đặng Đức Huy (sinh năm 1988) đã trở thành giáo sư trợ lý khoa Hóa trẻ nhất tại ĐH Trent vào năm 31 tuổi và đảm nhận vị trí phó tổng biên tập tạp chí Archives of Environmental Contamination and Toxicology (chuyên về độc học và ô nhiễm môi trường) của nhà xuất bản danh tiếng Springer.

15:29 04/11/2022

Hiện nay, giáo sư người Việt đang là một trong những chuyên gia hàng đầu trong những nghiên cứu về môi trường.

Khoản vay 2.000 Euro và những đêm rửa bát thuê để thực hiện giấc mơ du học Pháp

Anh Đặng Đức Huy lớn lên với một tuổi thơ không trọn vẹn khi suốt 8 năm trời phải chứng kiến người bố giành giật sự sống mỗi ngày trên giường bệnh. Bố anh từng làm việc tại Pháp, nhưng từ năm 1996, ông không may bị ung thư máu. Sau 8 năm chống chọi với bệnh tật, bố anh ra đi để lại ước nguyện muốn con trai có thể sang Pháp du học.

Hai năm sau khi bố mất, anh Huy khi ấy mới 18 tuổi đã sang Pháp với hành trang là 2.000 Euro vay mượn. Huy chọn ngành Sinh học và khoa học sự sống tại ĐH Toulon (Pháp) với mong muốn tìm hiểu về các cơ chế sinh học tế bào và miễn dịch để tìm ra phương pháp kiểm soát ung thư.

Vì hoàn cảnh gia đình khó khăn nên hầu hết thời gian rảnh, anh Huy đều tranh thủ đi làm để trang trải học phí và sinh hoạt phí. Anh phải đi rửa bát thuê ở các nhà hàng. Thời gian biểu một ngày của Huy dường như không có giờ nghỉ, từ 8 giờ sáng đến 5 rưỡi chiều học trên trường; từ 6 giờ tối đến 11 giờ đêm rửa bát thuê. Hai ngày cuối tuần, anh thường làm thêm kín lịch từ sáng đến tối. Có đêm anh phải rửa hàng nghìn cái bát đến rã rời chân tay nhưng buổi sáng anh vẫn luôn đi học đúng giờ và đạt được thành tích vô cùng xuất sắc.

“Ở Pháp, điểm thi cuối kỳ rất quan trọng. Mỗi ngày thi tới 2 – 3 môn. Vì vậy, lúc đi làm thêm, tôi mang sách vở tranh thủ học để hôm sau đi thi. Nhờ vậy, kỳ học nào tôi cũng đạt kết quả top đầu của lớp, đặc biệt ở môn khoa học như toán học đại cương, tôi đạt điểm tuyệt đối 20/20. Trong quá trình học, tôi cũng rất hay giúp đỡ bạn bè quốc tế lúc học nhóm hay làm thí nghiệm. Khi ấy, ai biết đến thời gian biểu của tôi, đặc biệt là bạn bè thì đều gọi tôi là “quái vật”!”, anh Huy nhớ lại những ngày tháng khó khăn mà vô cùng đáng nhớ.

Với kết quả học tập xuất sắc, sau khi hoàn thành bằng cử nhân, Huy tiếp tục học thạc sĩ tại ĐH Toulon, ngành Hoá học môi trường. Năm 2011, Huy tốt nghiệp với vị trí thủ khoa và nhận được học bổng tiến sĩ của Bộ Giáo dục và Đào tạo Pháp.

Trở thành nhà khoa học hàng đầu thế giới trong lĩnh vực môi trường

Năm 21 tuổi, anh Huy hoàn thành bằng cử nhân với kết quả xuất sắc. Ngay sau khi giành được tấm bằng cử nhân trong tay, chàng trai trẻ người Việt đã có một bước ngoặt lớn trong cuộc đời: chuyển hướng nghiên cứu về ngành hóa học môi trường.

“Ở ĐH Toulon không có ngành thạc sĩ về sinh học, nên tôi lựa chọn học ngành hóa học môi trường. Tuy hoàn toàn thay đổi hướng nghiên cứu nhưng cuối cùng, mối quan tâm của tôi vẫn không thay đổi. Thay vì nghiên cứu tìm ra cách chữa bệnh thì tôi hiện đang nghiên cứu tìm cách phòng bệnh. Bởi lẽ một trong những nguồn gốc trực tiếp gây ảnh hưởng tới sức khỏe con người, đó chính là ô nhiễm môi trường”, anh chia sẻ trong một bài phỏng vấn.

Trong quá trình nghiên cứu, anh Huy đã công bố 21 bài báo khoa học trên các tạp chí khoa học thế giới, đều thuộc danh mục Q1. Trong đó 12 bài anh là tác giả chính. Trong đó điểm hình là công bố quốc tế năm 2015 của anh trên tạp chí hàng đầu Environmental Science & Technology về đồng vị chì (Pb) trong môi trường trầm tích, nước và sinh vật biển. Nghiên cứu ấy đã gây tiếng vang lớn, góp phần thúc đẩy chính quyền vùng PACA (Pháp) chi 93 triệu euro để nghiên cứu phục hồi môi trường biển ở cảng Toulon, nhằm giảm thiểu tác động của ô nhiễm do hậu quả Chiến tranh thế giới thứ hai.

Đầu năm 2015, Huy muốn thay đổi để thử thách bản thân khi chọn nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Đại học Trent (Canada). Giữa năm 2019, ở tuổi 31, anh trở thành giáo sư trẻ nhất của Đại học Trent – trường đại học đứng đầu bang Ontario ở mảng giáo dục đại học. Tại đây, Huy được sở hữu một phòng thí nghiệm riêng về địa hóa môi trường và đang dẫn dắt một nhóm nghiên cứu về lĩnh vực này.

Anh luôn để lại ấn tượng đặc biệt trong lòng các đồng nghiệp, cấp trên. Thậm chí, Giám đốc Khoa Môi Trường của đại học Trent còn coi anh như một cầu nối trong chương trình hợp tác quốc tế giữa Việt Nam và giới khoa học ở Pháp.

“Các lĩnh vực nghiên cứu của tiến sĩ Đặng Đức Huy đều là những lĩnh vực chiến lược của đại học Trent và Khoa học môi trường. Huy có hướng nghiên cứu rất đa dạng, chủ yếu trong lĩnh vực địa hoá và ô nhiễm môi trường. Trong đó nghiên cứu về đất hiếm của Huy đặc biệt có tính đột phá bởi những nguyên tố này đang được biết đến như một nguồn ô nhiễm mới trên thế giới. Huy đang trở thành một trong những nhà khoa học dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực này.

Anh luôn phát triển các chương trình hợp tác quốc tế, đặc biệt với giới khoa học ở Pháp và Việt Nam”, Gs Shaun Watmough bày tỏ sự đánh giá cao với giáo sư trẻ nhất tại trường đại học.

Dùng tài năng đóng góp cho đất nước

GS.TS Đặng Đức Huy luôn trăn trở về trách nhiệm của bản thân không chỉ đối với nền khoa học thế giới mà còn đối với niềm tự tôn dân tộc. Tháng 11/2020, tiến sĩ Đặng Đức Huy (sinh năm 1988) được trao tặng giải thưởng Quả cầu vàng ở hạng mục Khoa học công nghệ trẻ. “Tôi cho rằng vinh dự luôn đi kèm với trách nhiệm. Vinh dự càng lớn thì trách nhiệm cũng sẽ càng lớn. Mỗi chúng tôi khi được xướng tên “tài năng” thì cũng cần phải có trách nhiệm với tài năng đó để đóng góp cho đất nước”, anh nói.

Dẫn đầu trong những nghiên cứu về ô nhiễm môi trường trên thế giới, anh Huy luôn hướng đến áp dụng “khoa học ứng dụng” để giải quyết những vấn đề tại quê nhà. Chia sẻ về hướng nghiên cứu trong 5 năm tới, GS.TS Huy cho biết sẽ hướng đến các vấn đề ô nhiễm của tương lai.

“Trong thời gian tới, tôi cùng các đồng nghiệp ở Đại học Quốc gia Hà Nội sẽ tiến hành nghiên cứu đánh giá tác động môi trường ở vùng duyên hải phía Bắc của Việt Nam, đặc biệt là vùng cảng Hải Phòng có các trung tâm công nghiệp, công nghệ cao. Mong muốn của chúng tôi là đánh giá một cách toàn diện các tác động từ con người lên môi trường biển, đa dạng sinh học biển, tài nguyên thiên nhiên và quan trọng nhất là giảm thiểu ảnh hưởng đến tài nguyên quốc gia, chính là sức khỏe của con người Việt Nam”, anh chia sẻ.

Anh cũng sẽ liên kết với các đồng nghiệp ở Đại học Bách khoa TPHCM và Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Nam để nghiên cứu các hệ sinh thái ở miền Nam; nghiên cứu đánh giá tài nguyên nước ngầm ở Đồng bằng sông Cửu Long nhằm tìm ra những phương án tối ưu để quản lý tài nguyên nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, mong muốn của vị giáo sư trẻ là có thể đào tạo được một thế hệ tài năng trẻ cho quốc gia trong lĩnh vực phân tích, môi trường và chính sách môi trường. Vì vậy, anh đang xúc tiến kết nối với các trường ĐH VN để trao đổi sinh viên và các nhà nghiên cứu trẻ với ĐH Trent, và Viện Nghiên cứu quốc tế về môi trường (IIES). Qua đó, bạn trẻ Việt Nam có cơ hội tiếp cận với các phòng thí nghiệm hiện đại và những phương pháp nghiên cứu hàng đầu thế giới, để trở thành nòng cốt đóng góp cho nước nhà.