Cách Elon Musk biến sức mạnh đồng tiền thành ảnh hưởng chính trị

Dù tham gia muộn, Elon Musk vẫn cho thấy sức mạnh đồng tiền của một tỷ phú có thể biến thành "bất ngờ tháng 10" trong bầu cử tổng thống năm nay.

00:14 04/11/2024

Elon Musk không phải là người đầu tiên thiết lập các siêu ủy ban hành động chính trị (PAC) với những khoản đầu tư lên tới 9 con số hoặc gây dựng mối quan hệ gần gũi với ứng viên tổng thống. Tuy nhiên, không tỷ phú Mỹ nào từng tham gia sâu vào chính trị như cách ông trùm công nghệ đang làm.

Giới quan sát cho rằng ông đang mang tới "bất ngờ tháng 10" cho cuộc bầu cử thông qua nguồn tài trợ lớn, khả năng thu hút truyền thông và nỗ lực vận động không ngừng nghỉ cho cựu tổng thống Donald Trump. "Bất ngờ tháng 10" là hiệu ứng xuất hiện gần ngày bầu cử Mỹ, có thể tác động đến vị thế của ứng viên tổng thống trong cuộc đua vào Nhà Trắng.

Trong những tuần gần đây, ông gây chú ý khi cùng siêu ủy ban America PAC tiến hành chương trình trao thưởng 1 triệu USD cho cử tri ở bang chiến trường. Tranh cãi về chương trình này lớn đến mức công tố viên Larry Krasner của bang Pennsylvania đã đệ đơn kiện, mô tả đây là hình thức "xổ số bất hợp pháp" nhằm tác động tới cử tri trước thềm bầu cử tổng thống Mỹ.

Musk từng bình luận trên mạng X rằng "chẳng ai định ám sát Tổng thống Joe Biden và Phó tổng thống Kamala Harris", sau khi ông Trump suýt bị ám sát trong lúc chơi golf ở Florida. Bình luận của ông đã vấp chỉ trích dữ dội.

Trump thậm chí hứa hẹn bổ nhiệm tỷ phú Mỹ lãnh đạo Bộ Hiệu suất Chính phủ (DOGE), cơ quan giám sát hiệu quả hoạt động của chính phủ Mỹ. Nhiều người lại liên tưởng cơ quan này tới đồng tiền số Dogecoin mà Musk rất quan tâm.

Thay vì hoạt động ở hậu trường, Musk đã biến mình thành gương mặt hoạt động tích cực và công khai cho ông Trump trong chặng cuối cuộc đua vào Nhà Trắng. Tỷ phú Mỹ liên tục xuất hiện tại các sự kiện vận động tranh cử cho ông Trump, đặc biệt ở bang chiến trường Pennsylvania. Ông cũng thường góp mặt trong các quảng cáo nhắm vào ứng viên Harris.

America PA, nhóm mà ông Musk đã rót hơn 100 triệu USD, đã phối hợp chặt chẽ với chiến dịch tranh cử của ông Trump, dù vẫn hoạt động độc lập về mặt pháp lý.

Tỷ phú Elon Musk (phải) ôm ứng viên đảng Cộng hòa Donald Trump tại cuộc vận động ở Butler, bang Pennsylvania ngày 5/10. Ảnh: AP

">

"Bạn đã sẵn sàng tham gia cùng Elon Musk và MAGA đen chưa?" là dòng tiêu đề của email gây quỹ của nhóm Trump tuần trước. Nhóm đề xuất trao cho những người quyên góp 47 USD cơ hội trở thành người may mắn nhận chiếc mũ MAGA màu đen có chữ ký, giống như chiếc ông Musk từng đội khi vận động tranh cử cùng Trump.

"Người giàu nhất thế giới đang xây dựng cỗ máy vận động tranh cử với chiến dịch của Trump, trong khi một phần khối tài sản kếch xù của ông ấy đến từ các hợp đồng với chính phủ và mối quan hệ kinh doanh do Nhà Trắng kiểm soát. Đó là điều nằm ngoài sức tưởng tượng của chúng tôi", Trevor Potter, cựu chủ tịch Ủy ban Bầu cử Liên bang, nói.

Musk từng phản đối ông Trump trong cuộc bầu cử năm 2016 và từ chức trong hội đồng cố vấn chính phủ năm 2017 khi ông Trump rút Mỹ khỏi hiệp định khí hậu Paris. Chỉ hai năm trước, ông Trump từng chế giễu những sản phẩm của Tesla và SpaceX, cho rằng Musk sẽ "vô giá trị" nếu thiếu trợ cấp của chính phủ.

Đầu năm nay, Musk vẫn ngần ngại về việc tham gia quá nhiều vào nỗ lực tái tranh cử của ông Trump. Ông nói với các nhà tài trợ lớn rằng Trump thắng sẽ tốt hơn cho họ, nhưng cũng hoài nghi về việc trao những khoản tài trợ lớn cho Trump.

"Ông ấy không muốn trở thành gương mặt đại diện cho nỗ lực tái tranh cử của ông Trump. Ông ấy đang cố tìm cách giúp Trump và không bị ràng buộc với chiến dịch", một người giấu tên từng nói về Musk hồi đầu năm.

Song giờ cả hai ca ngợi nhau hết lời. Các cố vấn của Trump coi Musk là đồng minh quan trọng.

"Elon Musk là lãnh đạo ngành công nghiệp có một không hai và bộ máy liên bang quan liêu đang bị phá hủy của chúng tôi chắc chắn có thể được hưởng lợi từ những ý tưởng của ông ấy", Karoline Leavitt, phát ngôn viên chiến dịch của Trump, nói.

Ông Trump và Musk thường xuyên gọi điện cho nhau. Tỷ phú Musk cũng đã gặp nhóm chính trị hàng đầu của cựu tổng thống, theo các cố vấn của ông Trump. Musk thường xuyên trao đổi về nhập cư, quy tắc bầu cử và kiểm duyệt với ứng viên đảng Cộng hòa.

"Họ có thể nói chuyện với nhau mỗi ngày", một người thân cận với Trump cho biết, thêm rằng cựu tổng thống rất ấn tượng với cam kết của Musk cùng khả năng thu hút đám đông của tỷ phú.

Tỷ phú Musk hiện là nhà tài trợ lớn thứ tư trong mùa bầu cử tổng thống lần này, dù tham gia muộn. Hồ sơ chiến dịch cho thấy ông bắt đầu quyên góp cho America PAC từ đầu tháng 7, nhưng chính thức thông báo ủng hộ cựu tổng thống sau vụ ám sát hụt ở bang Pennsylvania ngày 13/7.

"Ông ấy tin rằng nếu thắng ở Pennsylvania, Trump sẽ thắng cử. Ông ấy xem đây như một thương vụ làm ăn. Musk hiểu nếu Trump thua, ông ấy cũng sẽ chịu thất bại. Đó là vụ đặt cược lớn", một cố vấn của Trump nói.

Musk đã tranh luận rằng chiến thắng của bà Harris "sẽ phá hủy chương trình Sao Hỏa và hủy hoại nhân loại". Trong khi đó, Trump công khai ủng hộ mục tiêu đưa người lên Sao Hỏa của Musk, thêm rằng tỷ phú Mỹ đã nói mục tiêu này có thể đạt được trong nhiệm kỳ tổng thống tới.

"Elon, sẵn sàng nào. Chúng ta phải đặt chân lên đó. Chúng ta sẽ hoàn thành mục tiêu nhanh chóng", ông Trump nói trong cuộc mít tinh ngày 19/10.

Ông Musk cũng coi nỗ lực tham gia chính trị là nhằm chống lại các chính sách xã hội tự do, chống lại bộ máy chính phủ quá cồng kềnh và bảo vệ hiến pháp Mỹ. Ông đã nói với quan chức chiến dịch và chuyển giao quyền lực của Trump rằng muốn tham gia soạn thảo kế hoạch cắt giảm chi tiêu chính phủ, theo nguồn tin am hiểu vấn đề.

Tại cuộc mít tinh của Trump ở New York cuối tuần qua, Musk nói muốn cắt giảm ít nhất 2 nghìn tỷ USD từ khoản ngân sách liên bang hàng năm 6,5 nghìn tỷ USD.

"Elon, ông đúng là thiên tài. Ông ấy thật đặc biệt. Các bạn biết điều ông ấy mong muốn hơn bất kỳ thứ gì khác là gì không? Đó là đất nước chúng ta hoạt động thực sự hiệu quả", Trump nói cùng sự kiện.

Ba nguồn tin chiến dịch của Trump cho biết Musk sẽ đóng vai trò trong chính quyền, dù sẽ không chính thức tham gia vào chính phủ vì điều đó có thể buộc ông phải thoái vốn khỏi các doanh nghiệp của mình.

Ông Donald Trump nhún nhảy theo nhạc khi rời sự kiện vận động ở Johnstown, bang Pennsylvania ngày 30/8. Ảnh: AFP

">

Phương tiện chính để Musk tham gia chiến dịch tranh cử là America PAC, một trong những nhóm vận động độc lập hàng đầu tại các bang chiến trường và một số khu vực bầu cử khác.

Tặng bia, quà, rút thăm trúng thưởng và tổ chức các chương trình tuyển dụng để thu hút cử tri đã trở thành chiến thuật phổ biến ở các khu vực nghiêng về đảng Dân chủ trong bang chiến trường. Tuy nhiên, Musk có sáng kiến khác để thu hút cử tri, đó là tặng tiền trực tiếp cho người ký kiến nghị ủng hộ hiến pháp.

Musk ban đầu đề nghị thông qua America PAC trả 47 USD cho mỗi cử tri ký kiến nghị ở 7 bang chiến trường gồm Wisconsin, Michigan, Pennsylvania, Bắc Carolina, Georgia, Arizona và Nevada. Sau đó, ông tặng 100 USD cho mỗi cử tri bang Pennsylvania đã đăng ký, cùng 100 USD để giới thiệu thêm cử tri tham gia. Số tiền thưởng cao nhất mà ông hứa hẹn giờ đây đã tăng lên một triệu USD.

Tỷ phú Mỹ đã tận dụng mạng xã hội để tiếp cận lượng khán giả lớn, khi ông sở hữu tài khoản X có hơn 200 triệu người theo dõi. Số lượng bài đăng trung bình hàng tuần của Musk đã tăng gấp đôi từ năm 2023 tới 2024, theo công ty Huge Inc. Phân tích của Washington Post chỉ ra tỷ lệ các bài đăng của ông tập trung vào chính trị đã tăng đáng kể trong những năm gần đây, từ 2% năm 2021 lên 20% vào tháng 9/2024 và 25% trong tháng 10.

Potter, cựu quan chức FEC, cho rằng lần gần nhất một doanh nhân giàu có gần nhất tham gia nhiệt thành vào chiến dịch tranh cử như Musk là từ thời Henry Ford, người từng tranh cử Thượng viện Mỹ năm 1918 và là đồng minh nổi tiếng của cựu tổng thống Woodrow Wilson.

Potter kể trong mùa bầu cử năm 2012, ông từng được một phóng viên truyền hình Đức hỏi về vai trò "tài phiệt Mỹ" trong chính trị.

"Tôi giải thích với ông ấy rằng những người được đề cập không thực sự là các tài phiệt đang cố biến sức mạnh kinh tế thành quyền lực chính trị. Nhưng tôi nghĩ những gì đang diễn ra bây giờ chính xác là như vậy. Sức mạnh đồng tiền đang được chuyển đổi thành hoạt động và quyền lực chính trị", ông nói.